بی شک شما هم تصدیق می‌کنید که این یک حالت ایده‌آل برای زندگیست: به شیوه‌ی خودتان و به دور از قواعد و چارچوب از پیش تعیین شده یا بدون قرار گرفتن در قالب قوانین سازمانی، پول در بیاورید و نیازی نباشد که جز به خودتان، به شخص دیگری جواب پس بدهید و تنها ملاک سنجش کارتان، لبخند رضایتی باشد که روی صورت مشتری می‌نشیند. اگر بنا باشد مطابق با گفتار عامیانه صحبت کنیم اصطلاح معروف «آقای خود، غلام خود» در چنین شیوه‌ی کسب و کاری برقرار می‌شود؛ شیوه کسب و کار خانگی! تصور کنید که شما هر روز از خواب بیدار بشوید و بدون آنکه کت و شلوار یا مانتو و مقنعه به تن کنید، وارد فضای کسب و کارتان بشوید و زندگی و شغل‌تان را چنان با هم تلفیق کنید که حتی معنای خسته شدن هم برایتان عوض شود و آن فنجان چای که در کنار اعضای خانواده‌تان می‌خورید به شکل دیگری به جسم و جان‌تان بچسبد! می‌توان به جرأت گفت کسانی که کسب و کار خانگی دارند، دریچه‌های بکری از خوشبختی را به روی خود باز کرده‌اند و دست کم هنگام دیدن بچه‌هایشان چنین جمله‌ای را به زبان نمی‌آورند: «چه وقت اینقدر بزرگ شد؟». در جریان یک کسب و کار خانگی شما شاهد قد کشیدن کودکان‌تان خواهید بود، ضمن اینکه زمینه خوشبختی آنان را نیز فراهم می‌آورید.
تاریخچه کسب و کار خانگی
پیشینه کار خانگی به ظهور مفهوم خانه و یکجانشینی انسان باز می‌گردد. بخش بزرگ فعالیت‌های اقتصادی مردمان قبل از عصر صنعتی شدن در خانه‌ها و محل زندگیشان انجام می‌شد و تلفیق مفهوم خانه و کسب و کار مفهوم غریبی نبوده‌است. کسب و کار خانگی در جوامع سنتی و کشاورزی بیشتر متداول بوده‌است. اما پس از انقلاب صنعتی به دلیل مرزی که بین محل کار و خانه کشیده شد، اهمیت آن کام شد. با انقلاب صنعتی و گسترش نظام کارخانه‌ای رفته رفته مرز میان خانه و محل کار پر رنگ‌تر شد، به‌طوری‌که مراکز صنعتی و تجاری به عنوان محلی برای فعالیت اقتصادی و خانه به کانونی گرم و آرام بخش برای مردمان خسته از کار روزانه در این مراکز تبدیل شد. وقوع یک شوک اقتصادی در اثر بحران انرژی اپک در سال ۱۹۷۳ باعث شد که توجه‌های دوباره نسبت به خانه به عنوان محل کار جلب شود.
کسب و کار خانگی در جهان امروز به چه معناست؟
مشاغل یا کسب و کارهای خانگی آن دسته از فعالیت‌هایی است که از سوی یک عضو یا اعضای خانواده در فضای مسکونی در قالب یک طرح کسب‌و‌کار بدون مزاحمت و ایجاد اخلال در آرامش واحد‌های مسکونی همجوار شکل می‌گیرد و منجر به تولید خدمت یا کالای قابل عرضه به بازار خارج از محیط مسکونی می‌شود.
چرا باید کسب و کار خانگی راه بیاندازیم؟
پس از اینکه شرایط ویژه کرونا بر تمام جهان حاکم شد، بسیاری از افراد به ناچار به دورکاری روی آوردند اما برای بسیاری دیگر از افراد، این امکان وجود نداشت و به کلی، تعدیل آنها از محل اشتغال اتفاق افتاد و درصد بیکاری بالا رفت. از سوی دیگر، اندیشه کسب و کار خانگی بیشتر از گذشته رواج پیدا کرد که بعضی از آنها به جریان افتادند و وارد چرخه اقتصاد شدند و بعضی دیگر، نه. بیایید ابتدا با هم مرور کنیم که مزایای راه اندازی یک کسب و کار خانگی چیست؟
یک: رییس زمان خودتان هستید!
مهم نیست در چه ساعتی چه کاری انجام بدهید یا زمان ناهار خوردن‌تان چقدر باشد، مهم این است که در زمان مشخصی به چیزی که برای خودتان هدف‌گذاری کرده‌اید (مثلا به دست آمدن 20 خروجی نهایی از محصول که برای ارائه به مشتری آماده باشد) تنها نکته مهم این است که نسبت به خودتان خوش‌قول باشید و در وفای به عهد، جدی.
دو: تلفیق کارِ منزل با کسب و کار
عمر آدمی با شتاب زیادی می‌گذرد و اولین حق فرزندان این است که به اندازه کافی از حضور پدر و مادرشان بهره ببرند. اگر بتوان با بهره‌گیری از امکانات و کمی هوشمندی، شرایط زندگی را به گونه‌ای مرتب کرد که هم به امور منزل رسیدگی شود و هم ارتزاق حاصل شود و هر دوی این امور در یک مکان واحد انجام بپذیرد، چرا باید دریغ کرد؟
سه: شغل شما همان کاریست که دوستش می‌دارید
حتما شما هم شنیده‌اید که یکی از شاخصه‌های خوشبختی این است که فرد، عاشق شغلش باشد چراکه یک سوم شبانه‌روزش را به آن اختصاص می‌دهد. قاعدتا ایده‌ای که شما برای کسب و کار خانگی تان دارید بر اساس علاقمندی شما تنظیم می‌شود و کمترین فایده‌ای که برای شما دارد این است که دیرتر خسته می‌شوید.
چهار: از حاشیه‌های محل کار به دور هستید
زیرآب زنی، کسر حقوق، امر و نهی، اخم و تخم، توبیخ و ... از جمله اتفاقاتی هستند که معمولا در هم محل کار رخ می‌دهند. کسب و کار خانگی شما عاری از تمام این ماجراهاست و تنها کسی که بر شما خرده می‌گیرد خودتان هستید که این موضوع در هر کاری، چه اقتصادی باشد و چه نباشد، یکی از ملاک‌های موفقیت است.
پنج: دخل و خرجتان دست خودتان است
این شما هستید که تصمیم می‌گیرید چه وقت شیب تولید را کُند کنید و چه وقت، تند. همچنین، موضوع قیمت گذاری هم موضوع مهمی است که این بار شما در آن صاحب اختیار هستید. تنها باید جانب انصاف و عدالت را نگهدارید و مراقب حقوق مشتری هم باشید.
شش : نگران امور مالیاتی نخواهید بود
شاید مالیات، یکی از همان عواملی باشد که در ابتدای کار، تردید را به دل شما می‌اندازد، اما باید بدانید خیلی از مشاغل از دادن مالیات معاف می‌شوند؛ بستگی به میزان درآمد آن کسب و کار دارد. کافی است کسب و کارتان را در سامانه حمایت از مشاغل خانگی در «وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی» ثبت کنید و مجوز کسب و کار بگیرید تا مشمول معافیت مالیاتی بشوید. شما فقط در صورتی که برای کسب و کارتان مجوز بگیرید و خودتان هم اظهارنامه مالیاتی پر کنید (یعنی به صورت خوداظهاری باشد) می‌توانید از معافیت‌ها بهره‌مند شوید.
هفت: فرصتی برای یاد گرفتن
کسب و کار خانگی اغلب، با بهره‌مندی از یک فن یا هنر یا مهارت شروع می‌شود. شروع این اتفاق مساوی با شکوفایی شماست. ممکن است حتی در بدو امر، با نواقص و کاستی‌های زیادی مواجه شوید اما به قول معروف «کار نیکو کردن از پر کردن است» و اگر انگیزه خود را حفظ کنید می‌توانید به زودی امضای خاص خودتان را به دست بیاورید، امضایی که مقدمه برند شدن شما خواهد بود.
هشت: یک صرفه جویی معرکه
با یک حساب سرانگشتی می‌توان تخمین زد که وقتی کسب و کار آدم در منزل شخصی او باشد تا چه حد در مخارج روزانه او صرفه جویی می‌شود؛ هزینه کرایه تاکسی و وسایل نقلیه عمومی یا هزینه بنزین اتومبیل شخصی، دستمزد پرستار بچه، هزینه تهیه ناهار از بیرون و ...
نه: خداحافظی با استرس و سلام به آرامش
نیازی به گفتن نیست که وقتی شما رابطه‌ای مستقیم و بی واسطه با مشتری داشته باشید تا حد زیادی از میزان استرس و اضطراب‌تان کم می‌شود و به فرض، اگر او از محصول یا خدمات شما ناراضی بود، تنها باید در صدد کسب رضایت او بر بیایید و دیگر دغدغه توجیه قضیه برای مدیر بالادستی خود را نخواهید داشت.
ده: یک بستر بزرگ برای خلاقیت
اگر کسب و کار شما متعلق به خودتان باشد احتمال اینکه هر ماه را با یک خلاقیت جدید آغاز کنید بسیار بیشتر است نسبت به وقتی که برای کس دیگری کار می‌کنید و ایده‌هایی که به ذهن‌تان می‌رسد در دوراهی پذیرش یا عدم پذیرش گیر می‌کند. در یک کسب و کار خانگی هر خلاقیتی که پیاده شود حتی اگر به نتیجه نرسد، سرزنش و تمسخری را در پی نخواهد داشت.
انواع کسب و کار خانگی
کسب و کار خانگی عموما به دو نوع موقت و همیشگی تقسیم می‌شوند. اما هر کدام از آنها چه ویژگی‌هایی دارند؟
خبر عجیب این است که این خود شما هستید که نوع کسب و کارتان را مشخص می‌کنید و انتخاب می‌کنید که یک کسب و کار خانگی دائم داشته باشید یا موقت؟
اگر شما یک خیاط هستید و اتاقی از منزل را به دوختن لباس‌های سفارشی اختصاص داده‌اید و قرار نیست دامنه‌ی مشتریان‌تان از دوست و آشنا و فامیل آنسو تر برود، دارای یک کسب و کار خانگی دائمی هستید که اساسا نیازی به بزرگتر شدن ندارد اما اگر در رویای خود یک تولیدی بزرگ لباس و یا یک برند اصیل ایرانی را می‌بینید کسب و کار خانگی شما، اشتغال موقت شماست و از همین رو، به آن به چشم فرصت کسب تجربه و بروز خلاقیت نگاه خواهید کرد.
چند مثال برای کسب و کار خانگی
شاید بتوان گفت هر محصولی که تولید آن نیاز به دستگاه‌های بسیار بزرگ نداشته باشد می‌تواند در جریان یک کسب و کار خانگی به دست بیاید؛ تهیه و تولید غذا و دوخت و بافت انواع البته از نمونه‌های بارز آن به شما می‌آید. همچنین، کسب و کارهای دیگری همچون تولید محصولات تزئینی مثل عروسک یا اقلام بهداشتی مثل ماسک و شیلد که در همین ماه‌های اخیر رواج پیدا کرده است. اساسا یکی از مزیت‌های کسب و کار خانگی همین است که همقدم با نیاز روز به عرصه ظهور می‌رسد.
بایدها و نبایدهای کسب و کار خانگی
*خانگی بودن شغل شما به معنای بی اهمیت بودن آن نیست. یک رئیس سختگیر برای خودتان باشید.
*همیشه به یاد داشته باشید که هرگز قرار نیست با زحمت کم به سود کلان دست پیدا کنید.
*بسیار مراقب باشید که موجب آزار همسایگان نشوید و یادتان باشد هرگونه انرژی منفی ممکن است روند کار شما را با اخلال رو به رو کند.
*این فکر را از سرتان بیرون کنید که کسب و کار خانگی می‌تواند «کمک هزینه» زندگی شما باشد، بلکه اگر با هوشمندی و انرژی کافی کار کنید می‌توانید به درآمد بالایی برسید.
*اگر مواد اولیه مورد نیاز شما از نظر شیمیایی خطرآفرین است نسبت به حفظ ایمنی از تمام جهات کوشا باشید.
*از رقبا نه بترسید و نه از آنها غافل شوید. رصد کردن دیگر کسب و کارهای خانگی مشابه باعث می‌شود نسبت به نقاط ضعف و قوت خودتان اشراف پیدا کنید.
*نسبت به تهیه اینترنت پر سرعت و ایجاد بستر فروش آنلاین بسیار جدی باشید. کسب و کار خانگی شما اگر به درستی معرفی نشود، شکست نزدیک است.
ضرورت توسعه کسب و کارهای خانگی
توسعه کسب و کارهای کوچک به دلیل ساختار ساده و زود بازدهی که دارند و همچنین نیاز اندک به سرمایه در جهت متعادل کردن بازار کار مؤثر بوده است. در کشور ما با توجه به ترکیب جمعیتی ، کسب و کارهای کوچک خانگی می تواند بازدهی مناسبی داشته و در کوتاه مدت و حتی در میان مدت در رفع مشکل بیکاری مؤثر باشد.
فراموش نکنید که جف بزوس، صاحب امروزی آمازون و یا استیو جایز، پدر اپل، کار خود را از کنج خانه‌های خود شروع کردند.
دکتر سید احمد سیدی مطلق، بنیانگذار پزشک کسب و کار، در کنار شماست تا شما هم بتوانید از حداقلی‌ترین داشته‌های خودتان هم پول در بیاورید.
با ما تماس بگیرید و به آینده امیدوار باشید.